Triển lãm diễn ra từ ngày 20/10 đến ngày 27/10/2021 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, 66 Nguyễn Thái Học, Hà Nội. Triển lãm Gốm nghệ thuật Việt Nam - 2021 do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) chủ trì tổ chức, là triển lãm chuyên Ngày 20/10, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã tổ chức khai mạc triển lãm "Gốm nghệ thuật Việt Nam 2021", tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (66 Nguyễn Thái Học, Hà Nội). Sau hơn 4 tháng phát động, Ban tổ chức đã nhận được 278 tác phẩm của 120 tác giả thuộc 25 tỉnh/thành phố gửi về tham dự. Bộ VHTTDL vừa ban hành Quyết định về việc tổ chức triển lãm Gốm nghệ thuật Việt Nam - 2021. Theo đó, triển lãm do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm chủ trì sẽ trưng bày khoảng 160 tác phẩm tác phẩm, bộ tác phẩm chất liệu gốm của các tác giả trên toàn quốc, bao gồm các loại hình gốm nghệ thuật và gốm ứng dụng. Nghệ thuật gốm Việt Nam : quá khứ và hiện tại Hàng ngàn năm nghề: Không phải vô cớ mà tên làng gốm nổi danh đã đi vào ca dao và gắn bó với mỗi người Việt Nam. Là quốc gia được ghi tên vào danh sách những cái nôi của nghề gốm thế giới, Việt Nam tự hào khi làm chủ nghề gốm gần một vạn năm qua. Trải qu Rembrandt là một trong số những tên tuổi nổi bật nhất trong Thời kỳ Hoàng kim của nghệ thuật Hà Lan thế kỷ 17. Ông đi đầu trong trào lưu bứt phá khỏi khuôn khổ nghiêm ngặt của nghệ thuật hàn lâm, hướng đến một nghệ thuật chân thực, tự nhiên hơn, gần gũi với Vay Tiền Nhanh. Nghề làm gốm truyền thống của người Chăm có một vai trò to lớn trong đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội. Sản phẩm gốm không thể thiếu trong đời sống, sinh hoạt hằng ngày của mỗi gia đình và trong văn hóa tín ngưỡng của cộng đồng người Chăm. Gốm Chăm – Sản phẩm thủ công độc đáo và tinh túy Gốm Chăm hiện nay còn hiện diện chủ yếu ở hai làng là Ligok Trì Đức, tỉnh Bình Thuận và Hamu Crok Bàu Trúc, tỉnh Ninh Thuận. Trong số đó, tồn tại từ khoảng cuối thế kỷ 12 đến nay, Bàu Trúc được xem là một trong số rất ít những làng gốm cổ ở Đông Nam Á còn giữ lại cách sản xuất thô sơ từ ngàn xưa. Toàn bộ quy trình làm gốm của đồng bào Chăm toát lên một giá trị nghệ thuật đặc trưng. Chính nhờ vậy, dù trải qua bao thăng trầm trong tiến trình phát triển, nhưng gốm truyền thống của người Chăm vẫn tồn tại với thời gian, giữ được hồn tinh túy và giữ được vẻ đẹp hoang sơ của gốm cổ cách đây hàng trăm năm. Đó là giá trị độc đáo và trường tồn của gốm Chăm. Tồn tại từ khoảng cuối thế kỷ 12 đến nay, Bàu Trúc được xem là một trong số rất ít những làng gốm cổ ở Đông Nam Á còn giữ lại cách sản xuất thô sơ từ ngàn xưa. Hiện nay người Chăm làm gốm với kỹ thuật và quy trình thủ công truyền thống được các gia đình người Chăm nơi đây duy trì qua nhiều đời. Nghệ nhân gốm Bàu Trúc. Làng gốm Chăm Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận là làng nghề sản xuất gốm có truyền thống lâu đời và tiêu biểu không chỉ ở Việt Nam mà ở khu vực Đông Nam Á. Quy trình làm gốm Chăm Bàu Trúc làm toát lên giá trị nghệ thuật đặc trưng, dù trải qua bao thăng trầm trong tiến trình phát triển của mình. Ảnh Thanh Hà/TTXVN Quy trình làm gốm truyền thống của người Chăm bao gồm nhiều khâu công việc, nhiều công đoạn kết nối với nhau. Đầu tiên là việc chọn đất và lấy đất. Việc xử lý đất trước khi làm gốm quyết định đến chất lượng và hiệu suất sản phẩm sau khi nung. Sau khi lấy đất về, người ta đập nhỏ thành từng mảnh để lọc bỏ phần đất tạp, chỉ lấy đất sét vàng rồi đem ủ để giữ độ mềm. Lấy một khối đất vừa đủ, người phụ nữ Chăm uyển chuyển nhào nặn cho đất dẻo ra, sau đó đặt lên một chiếc chum to để tạo khối. Sản phẩm gốm được chế tác hoàn toàn bằng thủ công “Nắn bằng tay, không bàn xoay.” Nghệ nhân tự đi giật lùi quanh bàn chế tác tạo hình gốm. Do đi quanh chế tác nên cách vuốt gốm của nghệ nhân Chăm là vuốt thẳng, khác với cách vuốt ngang ở các làng gốm có sử dụng bàn xoay. Với sự khéo léo và kỹ thuật điêu luyện, chỉ cần vài vòng, người thợ đã tạo xong khối cho sản phẩm. Hình dáng sản phẩm sẽ được quyết định bởi việc di chuyển lùi xung quanh của người thợ. Những sản phẩm gốm Bàu Trúc Ninh Thuận được các nghệ nhân nhào nặn ra bằng những đôi tay khéo léo mà không cần phải dùng bàn xoay để tạo hình, người nghệ nhân sẽ đi vòng quanh rất nhiều lần để tạo ra một sản phẩm gốm. Ảnh Trọng Đạt/TTXVN Sau đó, họ dùng “vòng quơ” chải quanh thân gốm rồi lấy vải cuộn thấm nước quấn vào tay, chà cho mặt ngoài của gốm bóng láng. Tiếp đó là công đoạn trang trí hoa văn. Những bàn tay thoăn thoắt khắc lên thân gốm những hoa văn mang chủ đề sông nước, các loài thực vật hay hình ảnh thiên nhiên, đất trời và các vị thần trong tín ngưỡng tâm linh của người Chăm… Sau khi tạo hình, người ta để sản phẩm trong bóng mát đủ 24 tiếng đồng hồ rồi chà mỏng và tiếp tục phơi thêm 7 ngày cho khô hoàn toàn, sau đó mới đem nung. Nhờ vậy, sản phẩm sẽ “chín” kỹ và không bị nứt. Sản phẩm sau khi chế tác được nung lộ thiên. Điểm khác biệt của gốm Chăm là các sản phẩm được nung lộ thiên hoàn toàn. Tùy theo điều kiện nắng gió cộng với quá trình và kỹ thuật phun màu chiết xuất từ dầu hạt điều, cây dông… sẽ cho ra các sản phẩm có màu sắc đặc trưng như vàng đỏ, đỏ hồng, đen xám, vệt nâu lạ và đẹp mắt, thể hiện rõ nét văn hóa Chăm cổ xưa. Chính bởi được làm hoàn toàn theo phương pháp thủ công như vậy nên những sản phẩm gốm Chăm không chiếc nào giống chiếc nào. Mỗi sản phẩm đều thể hiện phong cách, tay nghề, sự khéo léo và cả tình cảm, tâm trạng của người thợ trong quá trình chế tác sản phẩm.” Nhiều làng gốm cổ trên thế giới đã mất thế nhưng gốm Chăm Việt Nam vẫn còn tồn tại, giữ được hồn tinh túy và giữ được vẻ đẹp hoang sơ của gốm cổ cách đây hàng trăm năm. Đó là giá trị độc đáo và trường tồn của gốm Chăm, xứng đáng được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại. Ảnh Trọng Đạt/TTXVN Thời gian để nung chín toàn bộ sản phẩm gốm nhanh hay chậm tùy thuộc vào số lượng gốm nhiều hay ít. Với một số sản phẩm mỹ nghệ, nghệ nhân còn sử dụng một số cách tạo màu tự nhiên như rưới, phun nước hạt điều, nước cây thị – trong khi loại tượng nghệ thuật lại có thể được om trấu hoặc củi để tạo những vết loang đen do khói lửa. Đặc biệt, một đặc trưng quan trọng của gốm Chăm là thế giới tâm linh tín ngưỡng, phong tục, văn hóa Chăm thể hiện qua gốm. Ở Bàu Trúc, chúng ta dễ dàng bắt gặp dáng hình và điệu múa mềm mại của nàng Apsara, vũ điệu thần Shiva qua tượng hoặc phù điêu, các kiểu sinh thực khí linga-yoni, cặp bình đực-cái, điệu múa Chăm, nghệ nhân chơi kèn saranai… cùng những tác phẩm mô phỏng đời sống văn hóa tâm linh khác. Nghệ thuật gốm – Nét đặc trưng trong văn hóa Chăm Nói đến nghề thủ công truyền thống của người Chăm thì không thể không nói đến nghề làm gốm hay nói đúng hơn là nghệ thuật làm gốm của họ, bởi đó là một phần tất yếu tạo nên tổng thể văn hóa Chăm. Các sản phẩm gốm Bàu Trúc đa dạng về mẫu mã và chủng loại. Ảnh Nguyễn Thành/TTXVN Với các nhà nghiên cứu, người Chăm và các di sản văn hóa mà họ để lại luôn bí ẩn và độc đáo đối với hậu thế. Phó giáo sư-tiến sỹ Shimoka Sakaya, đại diện nhóm nghiên cứu Nhật Bản cho biết, “gốm Chăm và gốm Churu là tương đối giống nhau, ngoài những đặc điểm riêng mang tính địa phương còn có đặc trưng của gốm cổ Sa Huỳnh và gốm cổ khác ở Đông Nam Á. Đó là gốm làm bằng tay không có bàn xoay, có sử dụng bàn đạp bằng tay, hòn kê, kỹ thuật chải, miết láng và nung ngoài trời. Điều đặc biệt, nhiều làng gốm cổ trên thế giới đã mất thế nhưng gốm Chăm Việt Nam vẫn còn tồn tại, giữ được hồn tinh túy và giữ được vẻ đẹp hoang sơ của gốm cổ cách đây hàng trăm năm. Đó là giá trị độc đáo và trường tồn của gốm Chăm, xứng đáng được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Hy vọng một lần nữa gốm Chăm lại hồi sinh và tiếp tục lan tỏa.” Nói đến nghề thủ công truyền thống của người Chăm thì không thể không nói đến nghề làm gốm hay nói đúng hơn là nghệ thuật làm gốm của họ, bởi đó là một phần tất yếu tạo nên tổng thể văn hóa Chăm. Giáo sư Leedom Lefferts Mỹ, người có hơn 20 năm qua điền dã tìm hiểu gốm Chăm, đánh giá cao nghệ thuật làm gốm của phụ nữ Chăm. Nung ngoài trời, không bàn xoay, nặn bằng tay, mỗi sản phẩm là một tác phẩm độc lập, không cái nào giống cái nào, đó là sự khác biệt giữa gốm Chăm với các dòng gốm khác. Nghệ nhân gốm Bàu Trúc Ninh Thuận. Làng gốm Chăm Bàu Trúc là làng nghề sản xuất gốm có truyền thống lâu đời và tiêu biểu không chỉ ở Việt Nam mà ở khu vực Đông Nam Á. Ảnh Thanh Hà/TTXVN Tiến sỹ khảo cổ học Đoàn Ngọc Khôi thì cho rằng, có sự tiếp biến trong dòng chảy văn hóa từ văn hóa Sa Huỳnh sang văn hóa Chăm, nhưng sự độc đáo trong nghề làm gốm của người Chăm còn thể hiện ở chỗ, 300 người ở Bàu Trúc cùng làm một sản phẩm, nhưng nếu đem trộn lẫn vào nhau, sau đó mỗi người vẫn nhận ra “đứa con” của mình. Dấu ấn để lại trong từng sản phẩm của mỗi người luôn hiện hữu. Còn theo tiến sỹ Atthasit Sukkham Thái Lan, ông đã bắt gặp trong các đền đài ở vùng đông bắc Thái Lanhàng loạt sản phẩm bằng gốm Chăm. Việc xuất hiện ở những nơi linh thiêng ấy chứng tỏ sự lôi cuốn của các loại gốm người Chăm trong thế giới tâm linh không chỉ ở Thái Lan mà cả vùng Đông Nam Á. Giáo sư-tiến sỹ Lâm Thị Mỹ Dung, Viện Văn hóa quốc gia khẳng định, trong hành trình tìm kiếm về văn hóa Chăm, đồ gốm sẽ là “chìa khóa” tiếp cận đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Chăm. Trong mỗi giai đoạn nhất định, họ tiếp thu thành tựu, kinh nghiệm của giai đoạn trước, trong quá trình giao lưu văn hóa với cộng đồng người xung quanh… gốm Bàu Trúc ngoài đặc điểm riêng mang tính địa phương thì đều mang đặc tính chung của gốm trong khu vực. Bàu Trúc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận được đánh giá là một trong những làng gốm cổ nhất Đông Nam Á. Xuất hiện cách đây khoảng 8 thế kỷ, gốm Bàu Trúc đã tồn tại, phát triển và gắn bó chặt chẽ với cuộc sống của người Chăm sinh sống tại Ninh Thuận và các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ. Gốm Chăm là di sản quý giá và đã có một thời kỳ phát triển rực rỡ ở vùng Đông Nam Á, tuy nhiên đến nay gốm Chăm chỉ còn tồn tại ở làng Bàu Trúc tỉnh Ninh Thuận và làng gốm Bình Đức tỉnh Bình Thuận. Bên cạnh hai làng gốm này còn làng gốm Karango- Chu ru Lâm Đồng có ảnh hưởng và đồng dạng với gốm Chăm. Trong quá trình hội nhập nghệ thuật làm gốm truyền thống ở ba ngôi làng này có hiện tượng bị mai một. Ảnh Thanh Hà/TTXVN Suốt nhiều thế kỷ qua, người Chăm ở làng Bàu Trúc vẫn giữ gìn nguyên vẹn nghề truyền thống của cha ông với những kỹ năng, bí quyết nghề được trao truyền từ thế hệ này sang thế khác. Vì thế, nơi đây được các nhà nghiên cứu, du khách trong và ngoài nước ưu ái gọi là “bảo tàng sống” của gốm Chăm. Tuy nhiên, nghề gốm Chăm Bàu Trúc cũng đang đứng trước nguy cơ mai một, bởi tác động của nền sản xuất công nghiệp, các sản phẩm gia dụng đồ đựng, đồ nấu… hiện đại với vật liệu mới dần thay thế sản phẩm gốm truyền thống. Để cạnh tranh tồn tại, khi người tiêu dùng có yêu cầu thẩm mỹ cao, làng gốm Bàu Trúc đã phải tìm hướng đổi mới và phát triển. Làng nghề gốm Chăm này đã tiên phong tìm hướng đổi mới dòng sản phẩm gốm dân dụng, kết hợp phát triển dòng gốm trang trí nhằm tạo sức hút từ thị trường. Với suy nghĩ phát triển dựa trên nền tảng văn hóa Chăm để giữ nét đặc sắc riêng đồng thời không bó hẹp trong đó, các nghệ nhân gốm Chăm đã phát triển các sản phẩm mới kết hợp các yếu tố văn hóa phương Tây, văn hóa Việt vào trong sản phẩm gốm Bàu Trúc. Gốm Chăm và gốm Churu là tương đối giống nhau, ngoài những đặc điểm riêng mang tính địa phương còn có đặc trưng của gốm cổ Sa Huỳnh và gốm cổ khác ở Đông Nam Á. Đó là gốm làm bằng tay không có bàn xoay, có sử dụng bàn đạp bằng tay, hòn kê, kỹ thuật chải, miết láng và nung ngoài trời. Ảnh Trọng Đạt/TTXVN Muốn phát triển các sản phẩm gốm không thể bó hẹp mãi trong văn hóa Chăm. Tuy nhiên, việc phát triển phải dựa trên nền tảng văn hóa Chăm để giữ được dáng vẻ và nét đặc sắc riêng. Có như vậy, gốm Chăm Bàu Trúc mới có chỗ đứng vững trên thị trường. Cùng với việc thay đổi mẫu mã, cải tiến sản phẩm gốm dân dụng, làm gốm Bàu Trúc cũng đẩy mạnh phát triển dòng gốm trang trí, gốm mỹ nghệ, gốm lưu niệm có hàm lượng thẩm mỹ, cho giá trị kinh tế cao như đèn gốm trang trí, đèn ngủ, lọ hoa, bình nước, bình trà, lục bình, tháp nước, các biểu tượng văn hóa phương Tây, văn hóa phương Đông, văn hóa Chăm. Làng gốm Bàu Trúc hiện có 975 hộ; trong đó, có 300 hộ làm gốm. Nghề làm gốm đang ngày càng phát triển, trong làng có 1 hợp tác xã, 2 công ty và 60 cơ sở sản xuất gốm hoạt động thường xuyên, tạo ra nhiều dòng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu sử dụng gốm trang trí nhà vườn của các gia đình, khách sạn, resort trên toàn quốc. Không chỉ đổi mới sản xuất, làng gốm Chăm Bàu Trúc còn tìm ra một hướng đi mới nhằm quảng bá sản phẩm – phát triển du lịch cộng đồng. Trong khuôn khổ dự án Phát triển du lịch cộng đồng dựa vào di sản tại làng Bàu Trúc, do Hội đồng Anh phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Ninh Thuận và địa phương phối hợp triển khai, người dân trong làng đã được hướng dẫn, đào tạo đón tiếp khách du lịch, tiếp thị sản phẩm, dạy khách cách làm bánh và các món ăn truyền thống của người Chăm. Nhờ vậy, thu nhập của người dân có sự cải thiện đáng kể bên cạnh nguồn thu từ các sản phẩm gốm. Du lịch cộng đồng không chỉ mang lại sinh kế cho người dân mà còn góp phần bảo vệ môi trường, cảnh quan và những giá trị văn hóa bản địa cho làng Bàu Trúc, cũng như bảo vệ nghề truyền thống của đồng bào Chăm ở nơi đây khỏi nguy cơ mai một. Trải qua nhiều thăng trầm, nghề gốm ở Bàu Trúc tưởng có lúc bị mai một nhưng nay đã khởi sắc với nhiều tín hiệu đáng mừng. Hiện nay, làng gốm Bàu Trúc đang là một trong những điểm đến tham quan nổi tiếng của Ninh Thuận. Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm làng Bàu Trúc cũng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia, đồng thời trình hồ sơ lên UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp./. Làng gốm Bàu Trúc ở thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, Ninh Thuận đang tìm hướng đổi mới dòng sản phẩm gốm dân dụng, kết hợp phát triển dòng gốm trang trí. Trong ảnh Đèn gốm trang trí của hợp tác xã gốm Chăm Bàu Trúc. Ảnh Nguyễn Thành/TTXVN Gốm truyền thống Bàu Trúc của người Chăm ở Ninh Thuận thu hút du khách đến tham quan, mua sắm. Ảnh Công Thử/TTXVN Phó giáo sư-tiến sỹ Trương Văn Món thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết để làng nghề gốm tồn tại trước các yếu tố tác động thì giải pháp tối ưu nhất là xây dựng làng gốm thông qua du lịch, gắn kết với du lịch để lôi cuốn du khách tới tham quan, trải nghiệm, mua sắm, từ đó, nghệ nhân có thêm thu nhập, làng nghề khởi sắc. Ý kiến này được đưa ra tại hội thảo khoa học quốc tế về “Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm" do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận tổ chức trong hai ngày 8-9/12. Hội thảo có sự tham dự của hơn 200 đại biểu đến từ các nước như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines, Bangladesh cùng các đại biểu đến từ các vụ, viện và các tỉnh có đồng bào Chăm sinh sống. Theo lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, hội thảo được tổ chức nhằm tham khảo ý kiến của các nhà khoa học, các chuyên gia quốc tế và trong nước về bảo tồn di sản văn hóa, thu thập thông tin, tài liệu để củng cố luận cứ khoa học cho việc xây dựng hồ sơ “Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm” đệ trình UNESCO đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Tại hội thảo, các chuyên gia nghiên cứu, các nhà khoa học quốc tế và trong nước tập trung thảo luận, cùng nhận diện và làm sáng tỏ những giá trị tiêu biểu về nghệ thuật làm gốm của người Chăm; công bố kết quả nghiên cứu về mối quan hệ giữa gốm Chăm với các trung tâm gốm ở Việt Nam và các nước ở châu Á, trong đó có so sánh những điểm giống và khác về tri thức và kỹ thuật, hình thức biểu đạt, tập quán liên quan, phương pháp truyền nghề, sự tương đồng và dị biệt cũng như vai trò và vị thế của gốm Chăm trong mạng lưới thương mại hàng hải và trong bối cảnh trao đổi kinh tế và văn hóa với các nước. Hội thảo còn tập trung phân tích về hiện trạng di sản gốm Chăm đồng thời khẳng định sự cần thiết phải bảo vệ khẩn cấp và đề xuất các biện pháp để bảo vệ khẩn cấp “Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm." [Hơn 350 hiện vật quý trưng bày tại chuyên đề “Gốm Chăm xưa và nay”] Tại hội thảo, các nhà khoa học cũng chia sẻ kinh nghiệm về bảo tồn và phát triển làng gốm truyền thống; xây dựng chính sách đối với nghệ nhân và quyền lợi hợp pháp của nghệ nhân; kinh nghiệm quy hoạch, bảo tồn và phát triển làng nghề gốm; việc phát triển du lịch làng nghề nói chung và nghề gốm nói riêng; kinh nghiệm và giải pháp truyền dạy; cách quảng bá, giới thiệu giá trị di sản và sản phẩm; kinh nghiệm marketing gắn với phát triển bền vững để duy trì sức sống của di sản… Tỉnh Ninh Thuận có làng gốm Bàu Trúc, một làng nghề sản xuất gốm có truyền thống lâu đời và tiêu biểu không chỉ ở Việt Nam mà cả ở khu vực Đông Nam Á. Gốm Chăm Bàu Trúc tiêu biểu bởi sản phẩm gốm được chế tác hoàn toàn bằng thủ công “Nắn bằng tay, không bàn xoay." Sản phẩm sau khi chế tác được nung lộ thiên, cho ra sản phẩm gốm độc đáo, mang tính độc bản cao với những nét đặc trưng văn hóa Chăm không lẫn với sản phẩm gốm ở nơi khác. Tuy nhiên, nghề gốm Chăm Bàu Trúc cũng đang đứng trước nguy cơ mai một, bởi tác động của nền sản xuất công nghiệp, các sản phẩm gia dụng đồ đựng, đồ nấu… hiện đại với vật liệu mới dần thay thế sản phẩm gốm truyền thống. Hơn nữa, sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi ngành nghề đang làm cho thế hệ trẻ không mặn mà trong việc nối tiếp nghề truyền thống của thế hệ đi trước. Nghề làm gốm truyền thống của người Chăm có một vai trò to lớn trong đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội. Sản phẩm gốm không thể thiếu trong đời sống, sinh hoạt hằng ngày của mỗi gia đình và trong văn hóa tín ngưỡng của cộng đồng người Chăm. Toàn bộ quy trình làm gốm của đồng bào Chăm toát lên một giá trị nghệ thuật đặc trưng. Chính nhờ vậy, dù trải qua bao thăng trầm trong tiến trình phát triển, nhưng gốm truyền thống của người Chăm vẫn tồn tại với thời gian. Ông Lê Văn Bình, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận cho biết với mong muốn bảo tồn và phát huy hiệu quả nghề sản xuất gốm và nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm trong tỉnh, Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận đã nhận được sự đồng thuận và phối hợp chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong công tác xây dựng hồ sơ quốc gia “Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm” đề nghị UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận cũng đã ban hành kế hoạch về xây dựng hồ sơ “Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm” trình UNESCO đưa vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Hiện nay, các thủ tục liên quan đến công tác xây dựng hồ sơ gần như được hoàn tất. Kết quả từ ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học tại hội thảo quốc tế này sẽ được Ban xây dựng hồ sơ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổng hợp, bổ sung để hoàn chỉnh hồ sơ gửi đến Cục Di sản văn hóa-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để trình Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia Việt Nam thẩm định, cho ý kiến góp ý bổ sung, hoàn thiện trước khi nộp hồ sơ tại Ủy ban UNESCO vào tháng 3/2019./. Các nghệ nhân làm gốm Bàu Trúc tái hiện quy trình sản xuất bình hoa bằng gốm tại Làng Văn hóa Du lịch các Dân tộc Việt NamLàng nghề Bàu Trúc nằm ven Quốc lộ 1A thuộc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước Ninh Thuận, cách Tp. Phan Rang - Tháp Chàm 10 km về hướng Nam. Trải qua hàng ngàn năm, đến nay, nghệ thuật làm gốm của đồng bào Chăm ở làng nghề Bàu Trúc vẫn lưu giữ được những nét đặc trưng riêng. Đây cũng chính là lý do mà Nghệ thuật làm gốm của người Chăm đã được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn làm gốm của đồng bào Chăm rất công phu. Với loại gốm khác, để tạo hình một đồ vật nào đó, các nghệ nhân phải cần sự hỗ trợ của bàn xoay. Nhưng với gốm Bàu Trúc thì người ta làm bằng tay, từ bước tạo hình cho đến trang trí tạo hoa văn không cần dùng bàn xoay. Các nghệ nhân chỉ sử dụng đôi bàn chân để làm bệ đỡ thay cho bàn xoay và đồng thời vuốt khối đất để tạo hình sản đặc biệt là người thợ gốm Bàu Trúc khi làm ra sản phẩm không cần bàn làm ra sản phẩm gốm Bàu Trúc, người ta dùng loại đất có độ dẻo cao. Đất được làm sạch, đập nhuyễn, ngâm nước, sau đó trộn với cát trắng hạt nhỏ theo tỷ lệ 2 đất sét 1 cát. Khâu chuẩn bị đất phải rất kỹ lưỡng, chỉ cần sót ít bụi bẩn thì sản phẩm sau khi nung sẽ bị nứt, hư hỏng ngay. Những sản phẩm được nặn bằng tay thể hiện sự tỉ mỉ của người dân làng Bàu TrúcNhững sản phẩm làm bằng gốm được nặng bằng tay vốn chất chứa nhiều công sức và sự tỉ mỉ của người dân làng Bàu Trúc. Việc làm gốm không sử dụng bàn xoay là một thử thách lớn đối với cả những những nghệ nhân lành nghề. Điều này đòi hỏi, người làm gốm phải có sự khéo léo, kiên trì, bền bỉ trong cả khâu chế tác lẫn trong việc gìn giữ văn hóa nghề gốm của dân Bàu Trúc còn đặc biệt ở chỗ, mỗi sản phẩm đều được làm hoàn toàn thủ công dưới đôi bàn tay của người thợ và mỗi sản phẩm khi ra lò luôn là "độc bản". Do được làm thủ công hoàn toàn từng sản phẩm một, nên tính "độc bản" được thể hiện ở chỗ cho dù có cùng chủng loại sản phẩm nhưng sẽ không có chiếc nào giống y hệt chiếc nào, như đúc bằng khuôn ở các làng nghề gốm khác. Giữa các sản phẩm luôn có sự khác biệt nhất định, phụ thuộc vào sức khỏe, cảm xúc của người sản phẩm gốm của làng Bàu Trúc luôn là độc nhân Đàng Thị Hoa - làng gốm Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận cho biết Sở dĩ gốm ở làng Bàu Trúc không thể sử dụng bàn xoay để chế tác được là vì đất sét ở nơi đây có kết cấu khá đặc biệt. Đất sét đặt lên bàn xoay sẽ bị dính chặt, khó có thể xoay để tạo hình gốm. Do đó, để chế tác gốm Bàu Trúc, người dân làng phải sử dụng cách truyền thống là nặn bằng Bàu Trúc còn đặc biệt ở chỗ, các sản phẩm được làm hoàn toàn thủ công và khi ra lò luôn là "độc bản"Hoa văn trên sản phẩm của làng gốm Bàu Trúc vốn là những hình ảnh dân dã, mang đậm nét đời thường, gần gũi. Từng vật dụng đơn giản như vòng tre, vỏ sò… được người làng sử dụng để tạo hoa văn trên các sản phẩm gốm. Những hoa văn này phảng phất nên tinh thần đơn giản nhưng đậm tính dân tộc và truyền thống của văn trên sản phẩm của làng gốm Bàu Trúc gần gũi với cuộc sống đời thườngGốm mộc được sản xuất trong khoảng 5 - 10 ngày rồi đem ra nung. Kỹ thuật nung cũng khá đặc biệt, không phải là lò nung điện hay than, mà là được đun trực tiếp bằng rơm và củi xung quanh sản phẩm. Gốm được xếp bên trên một lớp củi khô và chất rơm lên trên cùng, thế nên khi ra lò, chất gốm cũng tạo nên một nét đặc sắc không nhầm lẫn ở đâu tái hiện làm gốm Bàu Trúc tại Làng Văn hoá Du lịch các dân tộc Việt Nam thu hút các du khách nhíNhững sản phẩm gốm có xuất xứ từ làng Bàu Trúc luôn mang vẻ đẹp rất riêng, đậm chất văn hóa, tín ngưỡng dân tộc Chăm nhưng cũng hết sức mộc mạc, giản dị như bản chất ngay thẳng, thật thà, chất phác của người dân nơi đây. Gốm nghệ thuật là một trong những phát minh quang trọng của ông cha ta. Nghệ thuật gốm đã tồn tại hàng ngàn năm và gắn bó mật thiết với đời sống, sinh hoạt của người dân Việt Nam. Bằng đôi bàn tay khéo léo, sự sáng tạo không ngừng của những nghệ nhân, gốm đã trở thành một loại hình nghệ thuật mang đậm tính dân gian sâu Việt Nam, có rất nhiều làng gốm nổi tiếng và vẫn giữ được những nét truyền thống của nghệ thuật gốm, tồn tại suốt hàng ngàn năm nay. Để giúp quý vị có thêm những thông tin cần thiết về những làng gốm Việt Nam đó cũng như có thêm cái nhìn sâu sắc về đồ gốm, Gốm Nghệ Thuật xin được gửi đến quý vị bài viết Top 10+ Làng Gốm Nổi Tiếng ở Việt gốm Bát Tràng có lẽ đã không còn xa lạ với những người con xứ Hà Thành. Trong quá khứ, làng gốm Bát tràng từng là một gò đát cao tọa lạc gần cạnh song, thuận tiện cho việc làm gốm và việc đi lại. Trải qua nhiều năm tháng, làng gốm Bát Tràng hiện nay vẫn lưu giữ được những nét truyền thống của nghệ thuật gốm, những dòng men cổ, những sản phẩm gốm thủ đôi bàn tay khéo léo, tài hoa của người nghệ sĩ, từ miếng đất sét trắng đơn thuần đã trở thành những sản phẩm chất lượng, tinh xảo. Hiện nay, có tất cả hơn 600 cơ sở làm gốm tại Bát Tràng, chủ yếu là các hộ gia đình trong Gốm Lái Thiêu – Làng Gốm Bình Dương Nổi Tiếng Làng gốm Lái Thiêu là sự kế thừa của gốm Cây Mai với những sản phẩm gốm gia dụng, mỹ nghệ chất lượng. Tuy nhiên, cái nét xưa cũ của Làng gốm Lái Thiêu đã không còn mà thay vào đó, là sự phát triển mạnh theo quy mô công nghiếp hóa với xu hướng thị trường. Thật đáng tiếc cho một nét văn hóa xưa cũ của nghệ thuật làm gốm tại Việt Gốm Bắc Ninh Làng Gốm Phù Lãng Là một làng nghề gốm nổi tiếng bậc nhất tại Bắc Ninh, Làng gốm Phù Lãng là nơi vẫn lưu giữ được những nét truyền thống của nghệ thuật làm gốm cho tới tận bây giờ. Tuy trải qua quá trình hình thành & phát triển song song với làng gốm Bát Tràng, những sản phẩm của làng gốm Phù Lãng lại chủ yếu là đồ gia dụng, chum, vại từ đất sét đỏ được tọa hình trên bàn xoay. Những năm gầm đây, nhờ tâm huyết của những người nghệ nhân nơi đây, làng gốm Phù Lãng đã và đang dần lấy lại danh tiếng vốn có. Tuy không đa dạng về mẫu mã như làng gốm Bát Tràng nhưng, làng gốm Phù Lãng cũng đã có những biếc tiến quan trọng và dần dần hồi phục được giá trị truyền thống cùng với sự phát triển những kỹ thuật hiện đại để thoát được sự suy Gốm Thổ Hà Làng gốm Thổ Hà phát triểng cùng giai đoạn với làng gốm Phù Lãng và Bát Tràng. Làng gốm Thổ Hà nổi tiếng với những sản phẩm gốm mộc phủ men da lươn và những mẫu hàng chủ yếu là chậu sành, lu… Những sản phẩm gốm của làng gốm Thổ Hà có những nét tương dồng với làng gốm Phù gốm Chu Đậu – Hải Dương Làng gốm Chu Đậu là một trong những làng gốm xuất hiện sớm nhất ở Việt Nam nhưng tiếc thay, làng gốm Hải Dương này đã suy tàn và không còn nữa. Tại một số bảo tàng ở Châu Âu vẫn còn lưu giữ những hiện vật của làng gốm Chu Đậu thời còn đỉnh cao. Qua đó, ta có thể thấy từ thời xa xưa, nghệ thuật gốm của Việt Nam đã vang danh thế giới với những mẫu sản phẩm chất lượng đến nhường Gốm Cây Mai – Làng Gốm ở TP. Hồ Chí Mình Sản phẩm gốm ở làng gốm Cây Mai có nhiều nét đặc trưng riêng & có sự kết hợp giữa những sắc màu như nâu da lươn, xanh coban, xanh rêu trên nhiều sản phẩm và cũng là dòng gốm được du nhập vào Việt Nam do người Hoa di cư tương tự như nhiều làng gốm tại Việt Nam, làng gốm Cây Mai đã không còn nữa. Tuy vậy, quý vị vẫn có thể bắt gặp những sản phẩm gốm Cây Mai ở những bức tưởng tại một số ngôi chùa ở quận 5 – Gốm Biên Hòa – Đồng Nai Sản phẩm gốm của làng gốm Biên Hòa là sự kết hợp giữ gốm Cây Mai & nghệ thuật trang trí của gốm nước Pháp với những mẫu sản phẩm như voi, trâu, con thú, tượng được khắc chìm, vẽ men kết hợp với màu đen tạo nên một kiệt tác tinh phẩm gốm Biên Hòa là loại xốp, có xương đất với màu ngà, được nung nhẹ trên lửa. Hiện nay, làng gốm Biên Hòa không còn giữ được phong độ đỉnh cao tuy rằng vẫn sản xuất & xuất khẩu sản phẩm theo Gốm Vĩnh Long Làng gốm Vĩnh Long sử dụng đát sét đỏ để tạo nên những sản phẩm gốm đặc trưng. Với đặc tính nhiễm phèn nên khi được đưa vào lò nung, sản phẩm gốm của làng gốm Vĩnh Long thường xuất hiện các vân trắng. Những sản phẩm gốm nghệ thuật của làng thường có kích thước tương đối lớn và phục vụ chủ yếu cho mục đích xuất Gốm Phước Tích – Thừa Thiên Huế Dòng sản phẩm chủ chốt của làng gốm Phước Tịch là dòng gốm được sản xuất cho Hoàng tộc triều Nguyễn. Nguyên liệu làm gốm chủ yếu được làm từ đất sét có màu xám đen & sản phẩm thường là nồi đất, chậu, ấm…Theo thời gian, làng gốm Phước Tích đã suy tàn. Các nhà chức trách đang cố gắng khôi phục lại làng gốm theo hướng sản xuất mỹ nghệ nhưng vẫn chưa gặt hái được thành Gốm Thanh Hà – Quảng Nam Nguyên liệu làm nên gốm của làng gốm Thanh Hà khá đặc biệt, tạo nên những sắc đỏ cam, nhẹ và xốp ở mỗi sản phẩm. Hiện nay, khi quý vị có dịp đến Quảng Nam và ghé thăm làng thì sẽ có thể thấy những sản phẩm gốm chủ yếu là tranh, đèn, tượng trang Gốm Bàu Trúc – Bình Thuận Những sản phẩm gốm ở làng gốm Bàu Trúc được tạo tác hoàn toàn bằng tay và được nung bằng kĩ thuật khác hoàn toàn so với những sản phẩm gốm khác. Không nung gốm trong lò, những sản phẩm gốm ở làng gốm Bàu Trúc được nung ngoài trời, đốt bằng củi và phủ rơm với nhiệt độ khoảng 700 – 900°C. 21/03/2019 Sự kiện Văn hóa_Nghệ thuật, Thủ tướng Chính phủ đồng ý Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thay mặt Chính phủ ký hồ sơ “Nghệ thuật xòe Thái” và “Nghệ thuật làm gốm của người Chăm” trình Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc UNESCO xem xét đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. [DISPLAY_ULTIMATE_SOCIAL_ICONS] Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam làm các thủ tục cần thiết để gửi hồ sơ tới UNESCO trước ngày 31-3-2019. Múa xòe của người Thái Nghệ thuật xòe Thái là loại hình múa truyền thống đặc sắc gắn liền với đời sống của đồng bào Thái vùng Tây Bắc Việt Nam đặc biệt là tại các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Yên Bái trong các lễ hội cộng đồng, tang ma, các cuộc liên hoan văn nghệ, kết bạn, giao lưu… Xòe Thái đã được trao truyền và bảo tồn khá nguyên vẹn qua hàng trăm năm với nhiều hình thái khác nhau Xòe dùng trong sinh hoạt cộng đồng để biểu cảm và kết giao bạn bè; xòe để diễn đạt các ý tưởng về cội nguồn tâm linh… Với những nét đặc trưng độc đáo, lại được các thế hệ người Thái bảo tồn và phát triển, xòe Thái đã thực sự trở thành tài sản văn hóa, là sợi dây gắn kết cộng đồng. Nghệ thuật xòe Thái đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Nghề làm gốm truyền thống của người Chăm có một vai trò to lớn trong đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội. Sản phẩm gốm không thể thiếu trong đời sống, sinh hoạt hằng ngày của mỗi gia đình và trong văn hóa tín ngưỡng của cộng đồng người Chăm. Nghề gốm truyền thống Chăm – gốm Bàu Trúc Toàn bộ quy trình làm gốm của đồng bào Chăm toát lên một giá trị nghệ thuật đặc trưng. Chính nhờ vậy, dù trải qua bao thăng trầm trong tiến trình phát triển, nhưng gốm truyền thống của người Chăm vẫn tồn tại với thời gian, giữ được hồn tinh túy và giữ được vẻ đẹp hoang sơ của gốm cổ cách đây hàng trăm năm. Đó là giá trị độc đáo và trường tồn của gốm Chăm, xứng đáng được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Trước đó, gốm Chăm đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia sáng tại làng gốm Bàu Trúc, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, UBND tỉnh Ninh Thuận tổ chức lễ công bố và đón nhận Bằng chứng nhận Nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm làng Bàu Trúc được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Gốm Bàu Trúc đón nhận Bằng chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia >>> Xem thêm LỊCH SỬ RA ĐỜI VÀ HÌNH THÀNH LÀNG GỐM CHĂM BÀU TRÚC About The Author

nghe thuat lam gom